ถ้าพูดถึง AI คนชอบดูหนังหลายคนคงนึกถึงหนังดังอย่าง The Imitation Game (2014) ที่มี Benedict Cumberbatch รับบทเป็น Alan Turing นักคณิตศาสตร์อัจฉริยะชาวอังกฤษ ผู้อยู่เบื้องหลังการพัฒนาคอมพิวเตอร์และ AI ให้ล้ำหน้าอย่างทุกวันนี้ แต่ชีวิตที่น่าทึ่งของเขาไม่ได้มีดีแค่ในจอเงินเท่านั้นนะ

Alan Turing เกิดที่ลอนดอนในปี 1912 เขาป็นอัจฉริยะด้านคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์มาตั้งแต่เด็ก จบปริญญาเอกจากเคมบริดจ์ตอนอายุแค่ 26 

ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เขาเป็นบุคคลสำคัญในการถอดรหัสของนาซี ช่วยให้ฝ่ายสัมพันธมิตรคว้าชัยในสงครามได้

แต่ผลงานที่สำคัญที่สุดของ Turing มาหลังสงคราม….ในปี 1950 เขาเขียนบทความชื่อ “Computing Machinery and Intelligence” เสนอแนวคิดว่าในอนาคตคอมพิวเตอร์จะฉลาดเทียบเท่ามนุษย์ได้ และเสนอวิธีทดสอบที่เรียกว่า “Turing Test” คือให้มนุษย์คุยกับคอมพิวเตอร์ผ่านแชท ถ้ามนุษย์แยกไม่ออกว่าอีกฝั่งเป็นคอมพิวเตอร์ ก็แสดงว่า AI นั้นฉลาดเทียบเท่ามนุษย์แล้ว

บทความนี้วางรากฐานให้การพัฒนา AI จนถึงปัจจุบัน และแม้เราจะยังไม่มี AI ที่ผ่าน Turing Test ได้ 100% แต่ก็ใกล้เคียงกันมากขึ้นทุกที แสดงให้เห็นถึงวิสัยทัศน์อันยาวไกลของเขา

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นความก้าวหน้าอย่างก้าวกระโดดของ AI ตามรอย Turing Test ไม่ว่าจะเป็น chatbot อย่าง ChatGPT ที่สามารถสนทนากับมนุษย์ได้อย่างเป็นธรรมชาติ หรือ AI สร้างภาพอย่าง DALL-E ที่วาดภาพได้สมจริงราวกับฝีมือมนุษย์ รวมถึง AI อื่นๆอีกมากมายที่ถูกนำมาประยุกต์ใช้ในด้านต่างๆ จากการแพทย์ไปจนถึงอุตสาหกรรมบันเทิง 

แนวคิดของ Turing ในอดีตกำลังกลายเป็นความจริงในปัจจุบันแล้ว และมีแนวโน้มว่า AI จะยิ่งฉลาดและมีความสามารถใกล้เคียงมนุษย์มากขึ้นเรื่อยๆ จนอาจถึงจุดที่ผ่าน Turing Test ได้อย่างสมบูรณ์ในไม่ช้า สมกับที่ Turing ได้คาดการณ์เอาไว้เมื่อกว่า 70 ปีที่แล้ว

แต่น่าเสียดายที่ Turing ไม่ได้มีชีวิตอยู่จนเห็นความสำเร็จของ AI ในปัจจุบัน เมื่อความลับแง่มุมชีวิตส่วนตัวของเขาถูกเปิดเผย รัฐบาลอังกฤษในตอนนั้นกลับตอบแทนคุณงามความดีด้วยการตัดสินลงโทษเขา ด้วยเหตุผลเพียงเพราะรสนิยมทางเพศที่แตกต่าง 

การถูกรังเกียจและเลือกปฏิบัติจากสังคมทำให้ชีวิตของ Turing จบลงอย่างน่าเศร้า เขาฆ่าตัวตายด้วยการกัดแอปเปิ้ลพิษในปี 1954 ขณะอายุเพียง 41 ปี โลกต้องสูญเสียนักวิทยาศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่ไปก่อนวัยอันควร เพียงเพราะความเกลียดกลัวผู้ที่แตกต่าง

ความตายของ Turing ได้กลายเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญให้เกิดการรณรงค์เพื่อสิทธิของกลุ่ม LGBTQ+ ในเวลาต่อมา ในปี 2009 นายกรัฐมนตรีอังกฤษได้ออกมาขอโทษอย่างเป็นทางการต่อการปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรมที่ Alan ได้รับ และในปี 2013 ควีนอลิซาเบธที่ 2 ก็ทรงโปรดเกล้าฯ อภัยโทษให้แก่เขา ล้างมลทินและยกย่องเขาในฐานะวีรบุรุษของชาติ

ถึงวันนี้ชื่อของ Alan Turing ยังคงเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้คนทั่วโลก ในฐานะนักวิทยาศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่ และในฐานะบุคคลที่ถูกสังคมตัดสินอย่างไม่เป็นธรรมเพียงเพราะความแตกต่าง เรื่องราวของเขาเตือนใจให้เราต่อสู้กับการเหยียดและอคติทุกรูปแบบ เพื่อให้โลกใบนี้เป็นที่ที่ทุกคนได้รับการปฏิบัติอย่างเท่าเทียม ไม่ว่าจะเพศสภาพหรือรสนิยมทางเพศเป็นเช่นไร

ขอบคุณ Alan Turing ผู้บุกเบิกแนวคิดปัญญาประดิษฐ์ ทำให้เรามี AI อันล้ำสมัยมาถึงทุกวันนี้ และขอบคุณที่สอนให้เราเห็นคุณค่าของมนุษย์ทุกคนอย่างเท่าเทียม ไม่ว่าจะแตกต่างจากคนส่วนใหญ่อย่างไรก็ตาม